دانشجو، سینمای اعتراض و رنسانسی که لزوم آن در سینما احساس می‌شود
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۵۵۱۵۹
به گزارش ایران آنلاین، سینما کارکردهای فراوانی دارد اما یکی از کارکردهای مطرح آن که در سینمای ایران مورد توجه قرار داشته است، انعکاس و آیینگی آن است. آیینگی را نسبت به واقعیت جامعه، کشور، زندگی فردی و جمعی و در یک کلام متن موجودی که با آن زندگی می‌کنیم از هر زاویه و بعدی حتی فلسفی و مفهومی تعریف می‌کنند و این یعنی صرفاً مسائل اجتماعی و معضلات نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما در سینمای ایران شرایط زیست سینمایی به گونه‌ای بوده که صورت آینگی آن بیشتر در مواجه با مشکلات سیاسی و اجتماعی تعریف شده است. فیلم‌های فراوانی از کارگردانان گوناگونی ساخته شده که می‌توان مهمترین آنها را ساخته چهره‌هایی چون مسعود کیمیایی، فریدون جیرانی، رخشان بنی‌اعتماد و حتی چهره‌های انقلابی چون ابراهیم حاتمی کیا و رسول ملاقلی پور دانست. اینان با فیلم‌‌هایشان و مطابق با سلیقه و نگرانی خود اعتراض خود را نسبت به مسائل و موضوعات روز بیان می‌کردند. از رانت‌خواری تا فساد گرفته و از سوی دیگر در زمینه‌هایی مانند فراموشی نسل جنگ و ارزش‌های انقلابی و دفاع مقدس.
زیر پوست شهر یکی از فیلم‌های مطرح سینمای اعتراضی و اجتماعی ما
سینما در سالهای دهه 70 و تا میانه 80 زبان بین و قدرت‌مندی برای نشان دادن مشکلات و مسائل داشت که در متن جامعه و مسئولین اثر داشت. رسانه‌ها و منتقدین سینما فیلم‌هایی را رصد، نقد و تحلیل می‌کردند که برای جامعه و مسائل روز آن حرفهای مهمی داشت. دانشجویان در سینماها به تماشای فیلم می‌نشستند و درباره آن در دانشگاه حرف می‌زدند. مردم نیز در دورهمی‌های خانوادگی خود به تماشای فیلم‌ها که از ویدیو کلوپ‌های محله‌شان می‌گرفتند، می‌نشستند و با یکدیگر تعامل می‌کردند. اینگونه سینما در جایگاه متقن و درستی قرار داشت که اثر خود را نشان می‌داد. اما همه اینها به خاطر ساخت فیلم‌های مهم، دغدغه‌مند، مبتنی بر واقعیت‌های روز و بدور از لجاجت‌های سیاسی و غرض‌ورزی بود.
رسول ملاقلی پور کارگردان دفاع مقدس، در قارچ سمی یک فیلم اعتراضی ساخت
اما در سالهای اخیر فیلم اعتراضی ما تقریباً مانند دیگر ژانرها و مضامین سینمایی به محاق رفته است و جای خود را به کمدی‌های سخیفی داده که آنان رسالت اجتماعی آن فیلم‌ها را بر عهده گرفته‌اند! در نتیجه نقد جدی و اثرگذار جای خود را به فیلم‌های کمدی-انتقادی داده است که درصد نقد اصولی و اثرگذار آن تقریباً صفر است.
چرایی این موضوع را باید در دو نکته دید کاهش مخاطبین سینمای ما که باز این موضوع به فیلم‌های به شدت تلخ و سیاه سالهای اخیر برمی‌گردد که عموماً از قصه و فیلمنامه خوب تهی بودند. البته مشکلات اقتصادی و ورود عرصه بسترهای آنلاین و VOD ها نیز بی‌اثر نبوده است. همین موضوع باعث شد تا فیلمسازان کمتر فیلم اعتراضی بسازند زیرا فروش آنان پایین آمده بود و ریسک ورشکسته شدن را باید به جان می‌خریدند.
متولد ماه مهر را باید یکی از مهمترین فیلم‌های اجتماعی و انتقادی با محوریت دانشجویان دانست
اینجا بود که سینمای تجاری سکان‌دار سینمای کشور شد و پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین فیلم‌ها به نام کمدی‌هایی شد که دوتای آنها در همین سال 100 میلیارد فروش داشته‌اند.
نکته دیگری که باعث شد تا سینمای اعتراضی-اجتماعی ما کمرنگ شود به محافظه‌کاری مدیران سینما برمی‌گردد. مدیران سینما طبق قاعده باید تسهیل‌گر کار سینمایی کشور باشند. باید فرایند و روند اداری سینماگران را به‌گونه‌ای تنظیم کنند تا آنان بتوانند در مدت زمان کوتاهی فیلم خود را تولید کنند. البته آنان زمامدار قانون نیز هستند و باید از آن پاسبانی کنند. جمع این دو شاید قدری با تنش‌هایی همراه شود اما کارنامه طولانی سینمایی کشور نشان داده که هر دو طرف مدیران و سینماگران می‌دانند با یکدیگر چگونه تعامل کنند.
نیم نگاهی به فیلم‌های کمدی نشان می‌دهد که با حجم قابل توجهی از ابتذال روبرو هستیم
اما در یک دهه گذشته و کمی قبل از آن مدیریت سینمایی ما و همچنین برخی جریانات سیاسی نسبت به ساخت فیلم‌های اعتراضی به حدی واکنش نشان دادند که فیلم‌ها به سمت نشان دادن صرف معضلات رو آوردند و نتیجتاً فیلم‌هایی ساخته شد که زبان اعتراض آنان در لفافه اما تندتر شد. فیلم‌هایی که به جای نقد و اعتراض به سمتی رفت که حتی کشور و نظام موجود سیاسی و اجتماعی را به چالش بکشاند و از آنان تصویری ناامیدکننده و سیاه بسازد در حالی که فیلم‌های اعتراضی و انتقادی سالهای دهه هفتاد و هشتاد با تندترین زبان نیز در صدد این رویه نبود و بیشتر وظیفه بازتاب مشکلات جامعه شهری را در آینه سینما می‌دید و گاه برای ارائه راه حل تلاش می‌کرد.
اینگونه سرمایه سینمای اجتماعی ما که می‌توانست در نقد و اعتراض درست و اصولی مانند سالهای قبل نقش‌آفرین باشد به سینمایی به شدت تلخ، زننده، خسته‌کننده و بی‌مخاطب تبدیل شد. نتیجه بدتر آنکه سینمای ایران که آن را عموماً به سینمای اجتماعی می‌شناسند، سرمایه و بار اصلی خود را از دست داد، و همان مقداری هم که سینماروی جدی فیلم‌ها را در سالن تاریک سینما دنبال می‌کرد به حداقل رسید و فروش‌های آن به شدت کاهش یافت. سینمایی که در بطن خود هیچ‌وقت امید و زندگی را از دست نمی‌داد اما نقد و اعتراض را هم ادامه می‌داد، حالا به سینمایی تبدیل شده که عموماً در حال طعنه‌زنی آن هم از سوی نسل جوان است.
ابد و یک روز فیلمی اجتماعی کاملاً تلخ که با اصرار به نشانه‌گذاری و سمبلیسم خانه و اهالی در فیلم را بدل از امر کلان‌تری کرد
هرچند که چهره‌هایی مانند نرگس آبیار یا جوانانی چون کاظم دانشی تلاش می‌کنند تا سینمای اجتماعی و اعتراضی خود را در همان فرم و سبک سنت سینمای اجتماعی ما دنبال کنند اما برای پرتاب و رسیدن به نقطه‌ای قوی و جدی مانند گذشته رسما به یک رنسانس سینمای اجتماعی نیاز داریم که باید با تعامل میان دولت‌مردان و سینماگران رخ دهد.
نکته آخر؛ امروز روز دانشجو است و این روز را عموماً به معنای روز آرما‌ن‌خواهی، نقد و مطالبه‌گری می‌دانند. چیزی که همسو و همراه با اعتراض نسبت به بخش‌های منفی و تیره جامعه است. سینمای ما یکی از بهترین صحنه‌های اجتماعی و سیاسی خود را باید از درون این محفل بزرگ علمی، فرهنگی و سیاسی دنبال کند. دانشگاه و دانشجو می‌تواند بهترین و مردمی‌ترین حوزه نظام‌های موضوعی اجتماعی برای ورود به سینمای اعتراضی ما باشد. همواره دستمایه‌های خوبی برای داستان و موضوع از دل حوادث اجتماعی و سیاسی دانشجویان یافت می‌شود که می‌تواند تبدیل به فیلم‌های مهمی چون متولد ماه مهر، دوزن، دختران انتظار، به رنگ ارغوان، پایان نامه و... شود.
انتهای پیام/
mdi-penمحمدباقر صنیعی منشمنبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: سینمای اجتماعی سینمای اعتراض اجتماعی ما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۵۵۱۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش سینماگران به سخنان جنجالی مدیر یک پلتفرم و عذرخواهی نماوا
به گزارش قدس آنلاین، اظهاراتی که هرچند حالا با پاسخ روابط عمومی پلتفرم مذکور و عذرخواهی همراه بوده اما به نظر می رسد در ادامه، این سکوی نمایش فیلم و سریال را حداقل برای همکاری با جمعی از هنرمندان، با چالش جدی مواجه کند.
شامگاه یکشنبه ـ دوم اردیبهشت ماه ـ بخش کوتاهی از یک گفتگوی ویدیویی با محمدحسن شانه‌ساززاده ـ نایب رییس هیات‌مدیره پلتفرم وی‌اودی نماوا ـ در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن با لحنی که به مذاق جمع گسترده ای از اهالی سینما خوش نیامده، درباره سینما و نمایش خانگی سخن می‌گفت.
او در بخشی از سخنانش در این برنامه گفته بود: همه بازیگرها و تهیه‌کننده‌ها بی‌اخلاقی‌های خاص خودشان را دارند؛ نه به قرارداد و نه به حرفشان متعهدند. من در چند صنعت مختلف بوده‌ام و به بی‌اخلاقیِ اینها هیچ‌جا ندیده‌ام. اسمشان هم هنرمند، فرهیخته و فرهنگی است، ولی بسیار بی‌اخلاقند.
این مدیر نمایش خانگی در پاسخ به این پرسش که از بابت تحریم هنرمندان نگرانی ندارد، با خنده پاسخ داده بود: برای آنها اول و آخرش پول است. شما پول بده، هر کاری می‌کنند.
حالا این صحبت ها موجی از واکنش‌ها را در میان سینماگران به راه انداخته است. عده زیادی در صفحات اینستاگرام خود نسبت به این سخنان واکنش انتقادی نشان دادند و خواهان عذرخواهی وی شدند.
در این میان چند واکنش ویدیویی نیز بیشتر دیده شد که در رأس آنها واکنش خالقان دو مجموعه «خسوف» و «شریک جرم» ـ محصول پلتفرم مذکور ـ قرار گرفت.
همایون اسعدیان، کارگردان و تهیه‌کننده سینما که پیشتر تهیه‌کنندگی این دو مجموعه را بر عهده داشت، با انتشار ویدیویی گفت: آقای شانه‌ساززاده مدیرعامل قبلی و یکی از مدیران ارشد فعلی نماوا با حرف‌هایی که بیشتر زیبنده خودشان است، بازیگران و تهیه‌کنندگان سینمای ایران را مورد نوازش قرار دادند. من در ۴۰ سال گذشته، این میزان وقاحت در بیان الفاظ را به یاد ندارم و به نظرم بی‌سابقه است.
او در بخش دیگری با اشاره به جمله آخر شانه‌ساززاده تاکید کرد: قیاس به نفس می‌فرمایید جناب شانه‌ساز! حداقل برای منی که در یکی دو پروژه، یکی دو سال با شما کار کردم و چیزهای بسیاری از شما دیدم، باعث تاسف است. جناب شانه‌ساز! برای حفظ حرمت سینمای ایران و برای حفظ حرمت و شأن بازیگران و تهیه‌کنندگان سینمای ایران، من همایون اسعدیان عضو کوچک این سینما تا زمانی که شما در این مجموعه (نماوا) حضور داشته باشید، در هیچ سمتی و به هیچ عنوان با این مجموعه همکاری نخواهم داشت.
اما مازیار میری، کارگردان دو سریال یادشده نیز در ویدیویی کوتاه گفته است: روز گذشته جناب آقای شانه‌ساز از مدیران ارشد پلتفرم نماوا فرمایشاتی فرمودند که واقعا باعث تاسف است. البته از نظر من تاسف بزرگتر جایی است که مدیران فرهنگی کشور شرایطی را به وجود می‌آورند که افراد کاسبکاری چون ایشان عهده‌دار تصمیم‌گیری در امور فرهنگی می‌شوند که واقعا باعث تاسف است. از آن جایی که به خلاف نظر ایشان معتقدم اخلاق و شرافت بیشتر از هر حرفهای نزد اهالی سینماست، تا زمانی که ایشان رسما از اهالی سینما عذرخواهی نکنند، از تمام پروژه‌هایی که قرار به همکاری با این پلتفرم داشتم، رسما انصراف می‌دهم.
هوشنگ گلمکانی، منتقد سینما دیگر فردی است که واکنش نشان داده و این‌طور نوشته است: در جبهه «قدرت و سرمایه»، اغلب بی‌اخلاقی و بی‌تعهدی، با ستم و فساد مالی و رانت‌خواری و حق‌کشی نیز همراه است. ای کاش کسانی هم از بی‌اخلاقی جبهه «قدرت و سرمایه» بگویند؛ کسانی که خود درگیر آن بوده‌اند. ولی ما به عنوان اهل رسانه، فقط یک قلم از بی‌اخلاقی را در کسب درآمد بی‌قرارداد از فیلم‌ها و سریال‌های خارجی می‌توانیم یادآوری کنیم. استفاده غیرمجاز از تولیدات صاحبان آثار و پول گرفتن از کاربران برای تماشای آنها.
در واکنش به سخنان محمدحسن شانه‌ساززاده، محمدحسین فرحبخش، تهیه‌کننده سینما با اشاره به پخش بدون مجوز فیلم او در پلتفرم نماوا، مدیران این پلتفرم را بی‌اخلاق خواند و نوشت: اگر یک فرد لمپن و باج‌خور تحت عنوان تهیه‌کننده کاری کرده، ربطی به جامعه تهیه‌کنندگان ندارد. به این مدیر پلتفرم توصیه می‌کنم به سراغ فروش سرامیک برود و عرصه هنر را برای اهالی هنر بگذارد. شأن خود را باید خودتان حفظ می‌کردید و با افراد معتبر هنرمندان کار می‌کردید چون بخش عمده اهالی سینما افراد باشخصیت هستند، حتی آن آبدارچی صحنه. پس بهتر است هرچه زودتر از اهالی هنر بابت این ادعاها عذرخواهی کنید.
از میان هنرمندانی که محصولی در حال انتشار در پلتفرم نماوا دارند، اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده سریال «جنگل آسفالت» نیز به سخنان مدیر این پلتفرم واکنش نشان داد. او در بخشی از یادداشت خود نوشت: ما به اندازه جناب شانه‌ساززاده درگیر پول نیستیم که به خاطرش هر کاری بکنیم. ما مانند ایشان ابوالمشاغل نیستیم و شغل و میزان درآمد و سابقه و سطح زندگی ما چیز پنهانی ندارد.
او افزود: تهمت های ایشان قابل پیگرد قانونی است اما در حال حاضر تیم ما و مجموعه نماوا فصل مشترکی به نام «جنگل آسفالت» دارد، پس ما مانند ایشان مصداق این بیت سعدی نمی‌شویم که یکی بر سر ِشاخ بُن می‌برید ... .
همچنین مهدی امینی، دوبلور و مدیر استودیو کوالیما که همکار پلتفرم نماوا در دوبله و صداگذاری محصولات سینمایی است، با انتشار ویدیویی خطاب به شانه‌ساززاده گفت: عدم آگاهی شما نسبت به سینما و هنر باعث شد مجموعه‌هایی که با شما تعامل و همکاری دارند، آسیب‌های جدی ببینند. در طی ۲۰ سال فعالیتم در حوزه سینما، مدیری به ناآگاهی شما ندیدم و تا زمانی که افرادی از نوع و تفکر شما در مجموعه نماوا باشند، اعلام می‌کنم که همکاری مجموعه کوالیما و بنده با آن مجموعه قطع خواهد شد.
در کنار این سینماگران، انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران هم در بیانیه‌ای ضمن اعلام آمادگی برای بررسی موارد نمایش بی‌مجوز محصولات خارجی و گاه ایرانی در نماوا، نوشت: انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران مراتب تاسف و انزجار خود را از اظهارات توهین‌آمیز نایب‌رییس پلتفرم نمایش خانگی نماوا اعلام می‌دارد. اظهارات توهین‌آمیز این مدیر پلتفرم نشان از عدم شناخت، عدم توانایی در این عرصه، مدیریت غلط و عدم شناخت روش‌های تولید حرفهای دارد.
در واکنش به سخنان این مدیر پلتفرم نماوا، روابط عمومی خانه سینما (جامعه اصناف سینمای ایران) هم اعلام کرد هیئت‌رییسه این نهاد، بررسی موضوع سخنان محمدحسن شانه‌ساززاده را به شورای صیانت خانه سینمای ایران ارجاع داده و در این شورا، درباره آن تصمیم‌گیری خواهد شد.
روابط عمومی انجمن صنفی بازیگران سینما نیز با صدور اطلاعیه‌ای، ضمن محفوظ دانستن حق اقدام حقوقی علیه این اظهارات نوشت: این نگاه ناعادلانه قیم‌مآبانه از بالا به پایین نسبت به کسانی که موجودیت همان پلتفرم از وجود آنها شکل گرفته، نشانگر چیست؟ توجیه سوءمدیریت‌های غیرمتخصصانه با تهمت‌زدن‌های بی‌ادبانه بیش از هر چیز زیر سوال بردن هویت تشکیلاتی است که متاسفانه با عنوان فرهنگی و هنری، اخلاق و ادب را قربانی اهداف اقتصادی خود می‌کند.
اما با گذشت حدود ۲۴ ساعت از انتشار سخنان محمدحسن شانه‌ساززاده و در حالی که این مدیر نمایش خانگی، شخصا از اهالی هنر عذرخواهی نکرده است، روابط عمومی پلتفرم نماوا در اطلاعیه‌ای رسمی، نسبت به این سخنان توضیح داد و بابت آن عذرخواهی کرد.
در بخشی از این اطلاعیه آمده است: مجموعه نماوا ضمن پوزش از هنرمندان شریف و نجیب و جامعه اصناف سینمای ایران تاکید دارد که تداوم رابطه مودت‌آمیز و محترمانه با سرمایه‌های گران‌سنگ سینمای ایران همچنان مهمترین سرمایه او خواهد بود.
در بخش دیگری از این اطلاعیه، این توضیح آمده است: هرچند که در جریان ساخت و نمایش برخی مجموعه‌های نمایشی مشکلاتی با برخی از همکاران پدید آمده باشد و مجموعه‌ای علی‌رغم صرف هزینه‌های گزاف، با بدعهدی به پخش نرسیده باشد، اما بدیهی است که چنین مشکلاتی عمومیت ندارند و مصاحبه اخیر نایب رئیس هیئت‌مدیره نماوا را می‌باید صرفا واکنشی به موردی مشخص تلقی کرد.
منبع: خبرگزاری ایسنا
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت